Αρχή

Μια σύντομη ιστορία για τις διαφημίσεις των Ελληνικών τσιγάρων

Γράφει ο Θοδωρής Μαστρογιάννης
γραφίστας

Το τσιγάρο από τα πρώτα χρόνια της εμφάνισης του στην Ελλάδα, έπαιξε, πολύ σημαντικό ρόλο τόσο στη βιομηχανία όσο και στη διαμόρφωση ενός ευρύτερου κοινωνικού πλαισίου, αφού χιλιάδες άνθρωποι επιβίωναν με αυτό είτε ως καπνεργάτες είτε ως απλοί καπνιστές. Οι εισαγωγείς του καπνού στην Ελλάδα θεωρούνται δύο Γάλλοι που μεταξύ 1573 και 1589 καλλιεργούσαν καπνό στη Θεσσαλονίκη. Μετά την απελευθέρωση του 1821 δημιουργήθηκαν τα καπνοπωλεία, αρχικά στο Ναύπλιο και αργότερα στην Αθήνα. Η ιστορία, όμως, του Ελληνικού τσιγάρου είναι συνυφασμένη, κυρίως, με τον Β Παγκόσμιο πόλεμο, κατά τη διάρκεια του οποίου το κάπνισμα γνώρισε τεράστια διάδοση ανάμεσα στους στρατιώτες. Μάλιστα, από την εταιρία Παπαστράτος κυκλοφορούσαν τα τσιγάρα «AERA» για την ενίσχυση του φρονήματος τους.

Εκτός από τον στρατό, υπήρχε και η εικόνα του «μάγκα», του «ζεϊμπέκη» που αποτυπώνεται με το τσιγάρο στο στόμα. Γενικά, ως φίλοι του τσιγάρου θεωρούνταν κυρίως οι άντρες, οι σκληροί και οι αγωνιστές της ζωής. Όσον αφορά τις γυναίκες, πριν το 1952 κάπνιζαν μόνο εκείνες των ελευθέρων ηθών. Το σύμβολο της γυναικείας χειραφέτησης ενσαρκώθηκε από την Μελίνα Μερκούρη στην ταινία «Στέλλα» το1955. Έτσι το κάπνισμα γίνεται κομμάτι της γυναικείας επανάστασης.

Ο ρόλος της διαφήμισης αποδεικνύεται σημαντικός όλα αυτά τα χρόνια. Ήδη από το 1900 εμφανίστηκαν οι πρώτες αφίσες για την προώθηση των προϊόντων των καπνοπωλείων. Ενώ από το 1930 δημοσιεύονται ημερολόγια και καταχωρήσεις από τις εταιρίες τσιγάρων όπως Ματσάγγου, Καρέλια κ.ά.. Χαρακτηριστική είναι η αφίσα της εταιρίας Παπαστάθη φιλοτεχνημένη από τον Ν. Γκύζη. Εκτός από τις μοιραίες γυναίκες χρησιμοποιήθηκαν εικόνες με ποικίλη θεματολογία όπως θεοί, ημίθεοι, ήρωες του 1821, σκηνές της καθημερινής ζωής κ.ό.κ.

Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο έχουμε έκρηξη της διαφήμισης και των μέσων επικοινωνίας. Το στοιχείο που επικρατεί την εποχή αυτή είναι οι χαρακτηρισμοί ποιότητας όπως «εκλεκτά», «φίνο», «το τέλειον» κλπ

Σε κάποιες περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν ακόμη και σκίτσα ειδικών επιστημόνων όπως π.χ ιατρών, οι οποίοι βεβαίωναν «επιστημονικά» ότι μια συγκεκριμένη μάρκα τσιγάρων προκαλεί λιγότερο ερεθισμό στον λαιμό. Σε έναν μεγάλο αριθμό διαφημίσεων αποτυπώθηκαν και πρόσωπα κυρίως του καλλιτεχνικού κόσμου που υπήρξαν ινδάλματα αλλά και πρότυπα για πολλούς ανθρώπους. Το 1996 απαγορεύεται με νόμο η διαφήμιση του τσιγάρου στην Ελλάδα. Ωστόσο, η κατανάλωση του καπνού δεν μειώθηκε, αντίθετα σε κάποιες περιπτώσεις ίσως αυξήθηκε περισσότερο.

12_GR_cigars

Grafic Notes / Σημειώσεις Γραφιστικής

Πηγές
H Ιστορία Του Τσιγάρου, H Καθημερινή, Επτά Ημέρες, 16/11/1997