Η διαδικασία εκτύπωσης σε τρία στάδια
Γράφει ο Θοδωρής Μαστρογιάννης
γραφίστας
Η εκτύπωση είναι ένα μεγάλο κεφάλαιο στη δουλειά του γραφίστα. Είναι η στιγμή που εγκαταλείπει το κλειστό περιβάλλον του γραφείου και συνειδητοποιεί, ότι η δουλειά του αποκτά συλλογικό χαρακτήρα και πως η επιτυχία της κρίνεται από τον επαγγελματισμό και άλλων ανθρώπων. Για να πάρει, λοιπόν, τα επιθυμητά αποτελέσματα πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η εκτύπωση είναι μια διαδικασία με πολύ συγκεκριμένα στάδια, που δεν πρέπει ποτέ να παραλείπεται κάποιο από αυτά.
1. Προεκτυπωτικό στάδιο (Prepress)
Στο στάδιο αυτό γίνεται η προετοιμασία της τελικής μακέτας, η δημιουργία των αρχείων Posctript – PDF, του μοντάζ, των films και των τσίγκων.
1.1. Προετοιμασία
Αρχικά, στην τελική μακέτα εφαρμόζονται οι τεχνικές προδιαγραφές που ισχύουν στην εκτύπωση. Αυτές είναι: Μετατροπή των εικόνων και προσαρμογή των χρωμάτων σε ποσοστά της παλέτας CMYK. Δημιουργία ξακρισμάτων. Έλεγχος του μαύρου χρώματος του κειμένου. Προσδιορισμός των overprint στοιχείων. Τοποθέτηση σημείων κοπής, σταυρών σύμπτωσης, πικμάνσεων κ.λπ. Χαρακτηρισμός των στοιχείων για τα οποία θα γίνει εκτύπωση πέμπτου χρώματος (Pantone), χρήση UV, επικάλυψη με χρυσό ή ασημένιο foile, δημιουργία ανάγλυφου κ.ό.κ. Τέλος, σχεδιασμός κοπτικού.
1.2. Αρχεία Posctript-PDF
Στο τελικό αρχείο Postscript, με μορφή PDF, αποθηκεύονται όλες οι πληροφορίες που αφορούν τη μακέτα. Έτσι, για κάθε σελίδα δημιουργείται μια «εικόνα» που περιέχει τους τόνους με τις αντίστοιχες ποσότητες κουκκίδων ράστερ. Επιπλέον, από τα τελικά αρχεία PDF δημιουργείται το χρωματικό δοκίμιο για τον τελικό έλεγχο των χρωμάτων. Τέλος, στο στάδιο αυτό κατασκευάζεται και ένα δείγμα της μακέτας (mock up). Αυτό μπορεί να είναι μια απλή εκτύπωση των σελίδων αν πρόκειται για έντυπο ή μια χάρτινη τρισδιάστατη κατασκευή αν πρόκειται για συσκευασία.
1.3. Μοντάζ – Films
Τα αρχεία posctript – PDF, το χρωματικό δοκίμιο και το mock up παραδίδονται στον τυπογράφο, ο οποίος προχωράει στο μοντάζ των σελίδων δημιουργώντας τα αντίστοιχα τυπογραφικά φύλλα.
Για πολυσέλιδα έντυπα όπως βιβλία, κατάλογοι κ.λπ. δημιουργείται μια «ηλιοτυπία» (εκτύπωση plotter) για περαιτέρω έλεγχο.
Μετά τις τελικές εγκρίσεις, παράγονται τα films. Στη λειτουργία αυτή, όλα τα στοιχεία κάθε τυπογραφικού φύλλου, αναλύονται στα τέσσερα βασικά χρώματα CMYK, δημιουργώντας τα αντίστοιχα films (ένα για κάθε χρώμα), που πάνω τους αποτυπώνονται διαφορετικές ποσότητες και πυκνότητες ράστερ.
1.4. Τσίγκοι, κλισέ, καλούπια κοπτικών
Με μια ειδική διαδικασία φωτομεταφοράς, η πληροφορία από τα films μεταφέρεται στους τσίγκους. Έτσι δημιουργείται για κάθε μια επιφάνεια film ο αντίστοιχος τσίγκος. Η εργασία αυτή εκτελείται μόνο για την κλασική offset εκτύπωση και τείνει να εξαλειφθεί. Νέες μέθοδοι, όπως στην περίπτωση του CTP, το αποτέλεσμα του ηλεκτρονικού μοντάζ μεταφέρεται κατευθείαν στους τσίγκους (χωρίς τη δημιουργία films) ενώ στην ψηφιακή εκτύπωση ή στο Direct Imaging, γίνεται απευθείας μετάβαση στην εκτυπωτική μονάδα.
Σε ορισμένες περιπτώσεις στο στάδιο αυτό δημιουργούνται τα «κλισέ» και τα καλούπια κοπτικών. Πρόκειται για δύο διαφορετικές «κατασκευές» που θα χρησιμοποιηθούν στο φινίρισμα. Το πρώτο βοηθάει στην περίπτωση χρυσοτυπίας, ανάγλυφου κ.ό.κ. και το δεύτερο για στην κοπή της τυπωμένης επιφάνειας σε ιδιαίτερα σχήματα.
2. Εκτύπωση
Υπάρχουν πολλοί τρόποι εκτύπωσης. Η μέθοδος που θα ακολουθηθεί εξαρτάται από τις προδιαγραφές του εντύπου, το κόστος, την ποσότητα (τιράζ), τον αριθμό και το είδος των χρωμάτων, την ποιότητα και ποσότητα του χαρτιού, το χρόνο παράδοσης, το σχήμα και τη χρήση του. Στο στάδιο αυτό ανήκει κάθε επιπλέον επεξεργασία, όπως χρήση πέμπτου χρώματος Pantone, τοπικό UV, βερνίκι απλό, πλαστικοποίηση γυαλιστερή ή ματ κ.λπ.
3. Φινίρισμα – Βιβλιοδεσία
Τα τυπωμένα φύλλα περνούν στο τελικό στάδιο του φινιρίσματος. Εκεί ανάλογα με τις προδιαγραφές, την ποσότητα και το είδος του εντύπου ακολουθείται και η αντίστοιχη επεξεργασία. Αν χρειάζεται, στο στάδιο αυτό γίνεται η χρυσοτυπία και το ανάγλυφο (γκοφράρισμα) με τη χρήση των «κλισέ».
Στη συνέχεια, το τυπογραφικό φύλλο κόβεται και διπλώνεται, με ή χωρίς καλούπι κοπτικού (έντυπα δίπτυχα, τρίπτυχα, ευχητήριες κάρτες κ.ά.) ή μόνο κόβεται (μονόφυλλα,businesscards, with compliments κ.ά.). Όταν πρόκειται για συσκευασίες, κουτιά, σακούλες κ.ό.κ. γίνεται κόψιμο με ειδικό καλούπι, πίκμανση και κόλλημα. Αν το αποτέλεσμα είναι βιβλίο, κατάλογος ή οποιοδήποτε πολυσέλιδο έντυπο τότε επιλέγεται η κατάλληλη μέθοδος βιβλιοδεσίας όπως καρφίτσα, σκληρόδετο, ραφτό κολλητό κ.λπ. ή κάποια άλλη δημιουργική λύση.
Προεκτύπωση – Εκτύπωση – Φινίρσμα, τρία βασικά στάδια που καθορίζουν την ποιότητα κάθε δουλειάς. Η τελική όμως επιτυχία εξαρτάται από τα επιμέρους στάδια και τον τρόπο συνεργασίας πολλών διαφορετικών ειδικοτήτων και ατόμων. Η κύρια δουλειά του γραφίστα είναι να οργανώσει τη συνολική διαδικασία εκτύπωσης, ώστε το τελικό προϊόν να ανταποκρίνεται πλήρως, στις προδιαγραφές που έχει συμφωνήσει αρχικά με τον πελάτη.
