Τυπογραφικές ερμηνείες του gothic στην Ελλάδα
Γράφει ο Βασίλης Γεωργίου
Το gothic, η «σπασμένη» αυτή γραφή, η οποία χρησιμοποιήθηκε κυρίως στη Βόρεια Ευρώπη, έχει πολλές ονομασίες, ανάλογα με το σχέδιο και την προέλευσή της: Blackletter, Fraktur, Old English, Textura κ.ά. Το όνομα αυτό πάντως το έδωσαν στη γραφή οι ουμανιστές της Αναγέννησης στην Ιταλία, καθώς το θεωρούσαν «βαρβαρικό» σε σχέση με το ρωμαϊκό γράμμα. Gothic Textura ήταν και τα πρώτα κινητά τυπογραφικά στοιχεία, τα οποία κατασκεύασε ο Γερμανός Γουτεμβέργιος για να τυπώσει –στα Λατινικά– τη Βίβλο του, γύρω στα 1450.
Είναι γεγονός ότι το gothic γράμμα έχει έντονο γερμανικό χρώμα. Στη Γερμανία μέχρι τις αρχές του 20ού αιώνα εθεωρείτο από πολλούς το «εθνικό» αλφάβητο, ήταν το κύριο αλφάβητο για την εκτύπωση βιβλίων και αυτό που διδασκόταν στα σχολεία. Την περίοδο του Μεσοπολέμου οι θιασώτες του μοντερνισμού πρότειναν την αντικατάστασή του από το πιο ευανάγνωστο και αρμονικά σχεδιασμένο roman ή –ακόμα καλύτερα– από το sanserif, το οποίο πίστευαν πως εξέφραζε τη σύγχρονη εποχή. Η αντιπαράθεση ήταν έντονη και δεν περιορίστηκε σε στενούς τυπογραφικούς κύκλους. Το ζήτημα λύθηκε οριστικά το 1941. Ο Χίτλερ με προσωπική του εντολή έδωσε τέλος στη διαμάχη, αποκηρύσσοντας το γκόθικ ως εβραϊκό. Με μια επινοημένη ιστορία, διέταξε την αποκλειστική χρήση roman γραμμάτων σε όλες τις μορφές εκτύπωσης και επικοινωνίας. . Μετά το τέλος του Πολέμου οποιαδήποτε γερμανική χροιά κάθε άλλο παρά ελκυστική θα ήταν, και από τότε ναι μεν απενοχοποιήθηκε, αλλά δεν έχει την ευρεία χρήση που είχε στο παρελθόν.
