Αρχή

Ο Lex Drewinski στο gr design

TEYXOΣ 28, ΙΟΥΝΙΟΣ 2022

ΣΥΝΕΝΤΥΞΗ ΣΤΟΝ ΑΡΓΥΡΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗ

Ο λόγος του μετρημένος, αναπτύσσεται στοχεύοντας απευθείας στο θέμα, όπως και το έργο του· ο καθηγητής Lex Drewinski δεν είναι μόνο ένας από τους μάστερ της αφίσας διεθνώς, αλλά ο μάστερ της αφίσας που «χτυπάει» ευθέως, χωρίς ίχνος «θορύβου», και μέσα από μια εντυπωσιακή απλότητα «ρίχνει τη γροθιά» στο στομάχι του θεατή. Όπως χαρακτηριστικά φαίνεται και στο έργο του με τίτλο: “Poster Demonstration” (για την ατομική του έκθεση, 1997), η αφίσα στα χέρια του μετατρέπεται σε ένα πραγματικό όπλο… επικοινωνίας! Συνομιλώντας μαζί του, αναγνωρίζεις έναν ομιλητή με ευγένεια και δεξιοτεχνία που, την ίδια στιγμή, παραμένει «προβοκάτορας εκ πεποιθήσεως» και απολύτως ακέραιος απέναντι στις «κακοτοπιές». Ο Drewinski είναι ένας καλλιτέχνης της γραφιστικής με καθαρή ματιά, γνήσιος εκπρόσωπος της γενιάς του, που συνεχίζει να υπερασπίζεται την αφίσα, χωρίς να προτάσσει τον φόβο απέναντι στις αλλαγές των καιρών. Μας διηγείται ιστορίες και περιστατικά, εκθέτει την άποψη του και αποφεύγει τις συνήθεις συμβουλές καριέρας ή άλλες προτροπές.

 

Γιατί σχεδιάζετε αφίσες;
Επειδή μπορώ.

Θα ορίζατε συγκεκριμένους κανόνες για τον σχεδιασμό αφίσας;
Ναι, δεν υπάρχουν κανόνες!

Κατά πόσο επηρέασε η πολωνική παράδοση τις επιλογές σας, αλλά και γενικότερα την σχεδιαστική σας πορεία;
Ελάχιστα. Εάν υπάρχει κάποια επιρροή, ήταν οι κινηματογραφικές αφίσες που αναρτιόντουσαν στο δρόμο μου για το σχολείο. Αντί του θρανίου, συνήθιζα να προσγειώνομαι στο σινεμά – ήταν μια ομαλή προσγείωση.

Στις μέρες μας συναντάμε αρκετές τάσεις στον σχεδιασμό αφίσας που εστιάζουν κυρίως στον μορφικό πειραματισμό και λιγότερο στην επικοινωνία ενός συγκεκριμένου μηνύματος. Ποια είναι η άποψή σας;
Ε-κλεκτισμός (δηλ. ηλεκτρονικός εκλεκτισμός), που προκαλείται κυρίως από την έλλειψη προσωπικής εφευρετικότητας, ιδέας ή σκέψης για το τί να πούμε. Αφίσα σημαίνει μήνυμα.

Από την λιθογραφική έως την ψηφιακή εποχή, από τις αφίσες μεγάλου σχήματος στους δρόμους έως τις αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα, θα λέγατε ότι έχει αλλάξει ο ρόλος, η δυναμική ή και το περιεχόμενο της αφίσας;
Η αφίσα ολοκληρώνεται. Χάρη στο διαδίκτυο, φτάνει γρηγορότερα στον αποδέκτη απ’ ότι μια αφίσα στο δρόμο. Έγινε ένα είδος «blitzkrieg», μια θλιβερή απεικόνιση του αποφθέγματος του Γκέμπελς: «αν λες ένα ψέμα αρκετά μεγάλο και συνεχίζεις να το επαναλαμβάνεις, οι άνθρωποι τελικά θα το πιστέψουν». Σήμερα οι ιδεολογίες μοιράζονται παγκοσμίως μέσω εικόνων, εντός δευτερολέπτων.

Η δουλειά σας είναι γνωστή για τον «προβοκατόρικο» χαρακτήρα και την ευθύτητα του μηνύματός της. Έχετε πολλούς υποστηρικτές λόγω αυτού – έχετε, ωστόσο, λάβει ποτέ μια έντονη αντίδραση ή και προσωπική επίθεση;
Ναι, «φιλικά πυρά». Παρ’ όλ’ αυτά, επειδή υποθέτω πως μάλλον αναμένετε κάτι πιο δραστικό, θα χρησιμοποιήσω ως παράδειγμα ένα περιστατικό, το οποίο συνέβη όταν ήμουν καθηγητής γραφιστικής στο Πανεπιστήμιο Εφαρμοσμένων Επιστημών του Πότσνταμ (Γερμανία). Η αφορμή ήταν μια από τις αφίσες μου που προωθούσε την έκθεση με τίτλο «Verbrechen der Wehrmacht in Jugoslawien 1941- 1944» («Εγκλήματα της Βέρμαχτ στη Γιουγκοσλαβία 1941-1944»). Για να μου δώσουν ένα μάθημα, μερικοί νεοναζί αποφάσισαν να με επισκεφθούν. Οι Γερμανοί, που λειτουργούν ως «Γερμανοί», έφτασαν στο γραφείο μου (στη σχολή) ακριβώς στην ώρα τους, στις 10 το πρωί, δηλαδή την ώρα που έπρεπε να ξεκινήσω τη δουλειά μου βάση προγράμματος. Αποδείχθηκε ότι η καθυστέρηση μερικές φορές αποδίδει: η επίσκεψη από τους απρόσκλητους επισκέπτες πραγματοποιήθηκε χωρίς τον οικοδεσπότη. Στην ξύλινη πόρτα του γραφείου μου, οι νεοναζί άφησαν μια τρύπα από κάποιο βαρύ, αιχμηρό αντικείμενο. Εάν αυτό το αντικείμενο είχε καταφέρει να βρει το κεφάλι μου, πιθανότατα δεν θα ήμουν εδώ να δίνω αυτήν τη συνέντευξη σήμερα.

Τι σημαίνει «καλή πολιτική αφίσα» στην Ευρώπη του 21ου αιώνα;
Μια καλή «πολιτική» αφίσα βρωμάει. Δεν αντέχω τους πολιτικούς γενικά. «Καλό», αλλά για ποιον; Για τους κομμουνιστές ή τους νεοφασίστες; Ή, ίσως, και για τους δύο; Δείτε την αφίσα μου «Νοσταλγία». Μου αρέσει να προσφέρω τα χαστούκια μου προς κάθε κατεύθυνση.

Θεωρείτε ότι οι σύγχρονες «κοινωνικές» αφίσες πετυχαίνουν να εκφράσουν τα κοινωνικά κινήματα της εποχής μας; Έχετε κάποιο επιτυχημένο παράδειγμα στο μυαλό σας;
Η πλειονότητα τους δεν είναι παρά μια προπαγάνδα που ωθεί προς την πολιτική ορθότητα. Εάν δεν είσαι μαζί μας, είσαι εναντίον μας. Η ψυχολογία του όχλου. Μια «ιατρική μάσκα» κάτω από την οποία είμαστε συνοφρυωμένοι, αποτελεί το σύμβολο της εποχή μας.

Ποια είναι η συμβουλή σας σε ένα νεότερο, ή παλαιότερο, που επιθυμεί να ασχοληθεί με τον σχεδιασμό αφίσας;
Αν δεν είσαι σε θέση να κατεβάζεις ιδέες με την ταχύτητα ενός πολυβόλου, δεν είναι για σένα. Μην ρωτάτε περισσότερα γιατί μπορεί να γίνω φλύαρος και στην «αφίσα» δεν αρέσει κάτι τέτοιο.