TEYXOΣ 15, ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017

Ποιος κρύβεται πίσω από τον σχεδιασμό των περισσότερων στούντιο της ελληνικής τηλεόρασης; Μια γυναίκα, σπάνιο για την ελληνική κοινότητα σχεδιαστών, η Δήμητρα Μπατσακούτσα, που έχει την επιμέλεια στα στούντιο ενημέρωσης και ψυχαγωγίας σχεδόν σε όλα τα ελληνικά κανάλια.

 

Αγαπητή Δήμητρα, σε γνωρίσαμε τυχαία στην κατασκευή του στούντιο του δελτίου ειδήσεων του Ε και αργότερα συναντηθήκαμε στην ΕΡΤ, όταν σχεδίαζες το νέο στούντιο για το δελτίο ειδήσεων. Θα μπορούσες να μας κάνεις μια μικρή αναδρομή στην επαγγελματική σου πορεία;
Τελείωσα την Αρχιτεκτονική Σχολή της Βενετίας. Ζώντας σε μια πόλη-σκηνικό και σπουδάζοντας σε ένα πανεπιστήμιο όπου πρωταρχικό ρόλο είχαν η τέχνη και το design, ήταν αναπόφευκτο οι επιρροές μου να οδηγηθούν προς το καλλιτεχνικό κομμάτι της αρχιτεκτονικής. Γυρνώντας στην Ελλάδα, ασχολήθηκα και με τη σκηνογραφία και την art direction σε τηλεοπτικές διαφημιστικές ταινίες. Το 2000 σχεδίασα την πρώτη ενημερωτική εκπομπή («Ανατροπή») στο Mega. Aκολούθησαν κι άλλες σημαντικές συνεργασίες – έως σήμερα περισσότερες από 100- της τηλεόρασης. Όλα αυτά τα χρόνια συνεργάστηκα με σημαντικούς ανθρώπους. Δίπλα μου πάντα αθέατος συνεργάτης, ο Giancarlo Paterna, βαθύς γνώστης της τεχνολογίας της τηλεόρασης. Aντιμετωπίσαμε τεχνολογικές προκλήσεις σε σχεδόν ανύπαρκτες υποδομές, πειραματιστήκαμε σε κάτι καινούργιο που εκείνη τη στιγμή διαμορφωνόταν. Από τα σκίτσα των κατά βάση θεατρικών σκηνογράφων και τη ζωγραφική των σκηνικών, ήταν η ώρα να περάσουμε στην τρισδιάστατη απεικόνηση του χώρου, στις νέες τεχνολογίες απεικόνησης, στις δυναμικές γραμμές του design. Ήταν μια δύσκολη περίοδος, γεμάτη όμως γνώσεις, επιμόρφωση στα νέα εργαλεία σχεδιασμού, ενημέρωση και εφαρμογή του design σε μεγάλη κλίμακα. (Ακολουθώντας το ορισμό του Charles Eames…»το design είναι έκφραση σκοπού σχέδιο διευθέτησης στοιχείων κατά τέτοιον τρόπο ώστε να επιτευχθεί όσο το δυνατόν καλύτερα δεδομένος σκοπός…»)

 

Πόσοι άνθρωποι σήμερα στην ελληνική τηλεόραση γνωρίζουν το δικό σας αντικείμενο και πόσο εύκολο είναι να επιβάλλεις τη δική σου άποψη;
Όλοι όσοι έχουν σχέση με την παραγωγική διαδικασία στην τηλεόραση το γνωρίζουν. Εγώ καλούμαι να δώσω μορφή, να δημιουργήσω το «ambient» της εκάστοτε εκπομπής. Κάθε φορά τα δεδομένα και τα ζητούμενα είναι διαφορετικά, εξαρτώμενα πάντα από το είδος της εκπομπής. Στις ενημερωτικές – δημοσιογραφικές εκπομπές πιστεύω οτι η σκηνογραφία πρέπει να λειτουργεί δευτερευόντως, διακριτικά και υποστηρικτικά στην είδηση, στο θέμα. Αντίθετα, στις ψυχαγωγικές, πρωταρχικό ρόλο πρέπει να έχει η εικόνα, το φως, το χρώμα η ένταση. Θεωρώ οτι το οπτικό αποτέλεσμα ενός σκηνικού, η επιτυχία του, έχει άμεση σχέση με το συναίσθημα που σου προκαλεί βλέποντάς το. Η αισθητική για εμένα είναι συναίσθημα. Θα σε αναστατώσει, θα σε γαληνέψει, θα σου προκαλέσει αντίδραση, ενδιαφέρον, αδιαφορία… Αυτή, λοιπόν, η συναισθηματική επίδραση θα κρίνει κατ’ αρχήν την επιτυχία της εικόνας που σχεδιάζουμε. Κάποιες φορές δυσκολεύτηκα να επιβάλω την άποψή μου. Αυτές αφορούσαν projects αρκετά καινοτόμα για την τηλεόραση. Η επιμονή όμως φέρνει πάντα αποτελέσματα.

Ποια θεωρείς τα πιο επιτυχημένα πρότζεκτ που λειτούργησαν στην ελληνική τηλεόραση;
Έχουν γίνει κατά καιρούς όμορφες δουλειές στην ελληνική τηλεόραση. Δεν θα αναφερθώ σε συγκεκριμένες, γιατί θα μπορούσα να ξεχάσω κάποιες άλλες και να αδικήσω συναδέλφους. Όμως, όταν η πρακτική λειτουργία ενός project, μαζί με το αισθητικό αποτέλεσμα δημιουργούν μια μοναδικότητα και του δίνουν ταυτότητα, τότε μπορούμε να πούμε ότι η επιτυχία του είναι σίγουρη. Και έχουμε δει τέτοιες δουλειές στην ελληνική τηλεόραση.

Τη συγκεκριμένη δουλειά ποιος μπορεί να την κάνει, τι σπουδές πρέπει να ακολουθήσει και πόσο εύκολες είναι οι συνθήκες στη σημερινή ελληνική τηλεόραση;
Πιστεύω ότι θα πρέπει να υπάρχει μια βασική πανεπιστημιακή εκπαίδευση με αντικείμενο την τέχνη και το design. Και επειδή οι τάσεις του αλλάζουν και η τεχνολογία εξελίσσεται, ο σημερινός designer θα πρέπει να παρακολουθεί και να αφομοιώνει τις ταχύτατα εξελισσόμενες τεχνολογικές εφαρμογές. Μια συνεχής εκπαίδευση, ενημέρωση, ένας συνεχής πειραματισμός. Ο σχεδιασμός εκπομπών είναι αρκετά πολύπλοκη υπόθεση. Χρειάζονται εξειδικευμένες τεχνικές γνώσεις -όπου δεν διδάσκονται- σχετικά με τις κάμερες, τα προβολικά συστήματα που θα χρησιμοποιηθούν, τον φωτισμό και πλήθος από άλλες πληροφορίες όπου αποκτώνται τελικά στην πράξη.

Το επίπεδο των σκηνικών στην ελληνική τηλεόραση πώς το κρίνεις;
Πιστεύω ότι χρειαζόμαστε εκπαίδευση, είτε είμαστε οι δημιουργοί είτε οι αποδέκτες μιας εικόνας. Να μάθουμε να «αφαιρούμε». Η δική μου εμμονή στIς καθαρές δυναμικές γραμμές, στην αφαίρεση της υπερβολής -κινούμενη μέσα στο περιβάλλον της φαντασμαγορικής άποψης για την τηλεόραση- με δυσκόλεψε αρκετά θα έλεγα.

Πόσοι άνθρωποι κρύβονται πίσω από την υλοποίηση ενός σκηνικού;
Η υλοποίηση και η επιτυχία ενός σκηνικού είναι συνάρτηση πολλών ανθρώπων με εξειδικευμένες γνώσεις. Πέρα από το design, παίζουν ρόλο η άρτια κατασκευή, ο προσεγμένος φωτισμός, η δυναμική των πλάνων . Όλοι αυτοί που βρίσκονται πίσω από τις κάμερες συντελούν στο τελικό αποτέλεσμα.

Σε σχέση με σκηνικά τηλεοπτικών σταθμών του εξωτερικού τι έχουμε να ζηλέψουμε και σε τι επίπεδο βρισκόμαστε ως ελληνες σχεδιαστές;
Η εκπαίδευση σήμερα δεν έχει σύνορα. Οι δημιουργικοί άνθρωποι βρίσκονται παντού. Όμως παράγοντες, όπως οι υποδομές, οι τεχνολογικές εφαρμογές και κυρίως τα οικονομικά πλαίσια που μπαίνουν, καθορίζουν την ανταγωνιστικότητα μιας δουλειάς. Πιστεύω στους Έλληνες σχεδιαστές. Ο μύθος του εξωτερικού πρέπει κάποια στιγμή να ξεπεραστεί…