Αρχή

H έννοια της προβολής

Το έργο του Δημήτρη Παπάζογλου έχει αποσπάσει σημαντικές διεθνείς διακρίσεις (βλ. Red Dot Design Awards, D&AD, European Design Awards, Dieline Awards κ.ά.), και πρόσφατα τη νίκη στον διαγωνισμό για τον σχεδιασμό του λογοτύπου της Εθνικής Βιβλιοθήκης, έχει εκτεθεί τόσο σε εγχώρια όσο και σε διεθνή μουσεία design (με πιο πρόσφατη συνεργασία αυτή του Chicago Design Museum) και έχει γίνει αφορμή για να γίνει ο ίδιος ομιλητής τόσο σε εγχώρια όσο και παγκόσμια συνέδρια με θέμα το design. Με το portfolio του πλέον να περιέχει διεθνείς συνεργασίες για κορυφαία brands του εξωτερικού -δηλαδή πως αλλιώς μπορείς να περιγράψεις τη Nike WHQ, τους New York Times, το Soccer Bible, την Established NYC κ.ά.- ο Δημήτρης Παπάζογλου ζει και να εργάζεται στη Θεσσαλονίκη, κάνοντας άθελά του την πόλη του βορρά παγκόσμιο σημείο αναφοράς μέσα από τη διεθνή γλώσσα του design.

 
> > Αγαπητέ Δημήτρη, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Θεσσαλονίκης έχουμε δει παλαιότερα πετυχημένα πρότζεκτ αλλά και αποτυχημένα/ Το φετινό δικό σου αποτέλεσμα έκανε τη διαφορά έπειτα από αρκετά χρόνια. Θα θέλαμε να μας πεις λίγο το σκεπτικό της δουλειάς αλλά και το ιστορικό της.
Η οπτική γλώσσα που υιοθετήθηκε τόσο για τον σχεδιασμό της αφίσας όσο και για το σύνολο των εφαρμογών που αποτελούν την οπτική ταυτότητα του φετινού 57ου Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης εμπνέονται μέσα από μια σειρά βασικών χαρακτηριστικών του κινηματογράφου, όπως το πανί-οθόνη προβολής, η επανάληψη, αλλά και η διαφορετικότητα των κινηματογραφικών καρέ, η έννοια της προβολής (projection), η έννοια της κίνησης, αλλά και η προοπτική του ίδιου του χώρου της αίθουσας κατά την είσοδο του θεατή μέσα σε αυτή (σειρά καθισμάτων από το τελευταίο προς το πρώτο). Τα παραπάνω στοιχεία δεν αποτυπώνονται αυτούσια όπως αναφέρονται πιο πάνω. Μεταφράζονται, συνδιαμορφώνονται και αναδομούνται μέσα από τη χρήση της τυπογραφίας, δημιουργώντας ένα νέο, πολυεπίπεδο σε αναγνώσεις έργο, επιτρέποντας στον θεατή να δώσει την δική του ερμηνεία, ενδυναμώνοντας ταυτόχρονα την ευρύτερη εμπειρία της τέχνης του κινηματογράφου. Σχετικά με την τυπογραφία, η αυστηρή χρήση του ασπρόμαυρου σε συνδυασμό με την επιλογή μιας άκρως τεχνικής, monospaced, ισόπαχης γραμματοσειράς έρχονται να ενισχύσουν το σύνολο αυτής της εμπειρίας δημιουργώντας, ταυτόχρονα τη σύνδεση ανάμεσα στον κλασικό κινηματογράφο αλλά και την τεχνολογία γύρω από αυτόν. Η κύρια αφίσα δύο όψεων έχει σχεδιαστεί με σκοπό να επανατυπώνεται μέσα από δημιουργική ευελιξία (κατάλογοι, έντυπα, banners, κ.λ.π.) και όχι να αναπαράγεται αυτούσια ως προς τη σύνθεσή της. Το σύνολο των εφαρμογών του έργου λειτουργεί ως μια ολοκληρωμένη πλατφόρμα επικοινωνίας, επιτρέποντας ταυτόχρονα τον δημιουργικό πειραματισμό χωρίς να αλλοιώνονται τα κύρια χαρακτηριστικά του (κατανόηση του μηνύματος, αναγνωρισιμότητα κ.ά.)

> > Πόσο επηρεάζει το τελικό αποτέλεσμα ότι ζεις στην Θεσσαλονίκη;
Σχεδιαστικά θα έλεγα καθόλου. Προσωπικά προσπαθώ να κρατάω από τη Θεσσαλονίκη μόνο ό,τι με συναρπάζει και με εξελίσει ως άνθρωπο. Πιστεύω πως σιγά σιγά με τον χρόνο, ο καθένας μας αναπτύσει μια ακούσια άμυνα απέναντι στην κακογουστιά και την γκρίνια, έτσι που στο τέλος να μην σε καταβάλλει αρνητικά.
> Aν σχεδίαζες για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου στην Πάτρα ή στο Ηράκλειο ή σε μια άλλη πόλη του εξωτερικού, το συγκεκριμένο πρότζεκτ πόσο θα διέφερε;
Νομίζω ότι θα ήταν το ίδιο, πως μάλλον εφόσον πρόκειται για ένα γεγονός με διεθνή χαρακτηριστικά τόσο στο DNA του όσο και στο περιεχόμενό του. Η έννοια της «τοπικότητας» μέσα από το design ίσως έχει παρεξηγηθεί ως έναν βαθμό στις μέρες μας. Σίγουρα ο τρόπος με τον οποίο εργάζεται και σχεδιάζει κάποιος είναι άρρηκτα συνδεδεμένος με τον τρόπο και τον τόπο που ζει. Με τις κοινωνικοπολιτικές και οικονομικές συνθήκες που επικρατούν, με την παράδοση που κουβαλάμε, με το μορφωτικό επίπεδο, με την ίδια μας τη γλώσσα και την κουλτούρα. Νομίζω ότι όλα αυτά περνούν-έστω και υποσυνείδητα-μέσα από τον τρόπο που λειτουργεί ο σχεδιαστής, αφού σαφώς επηρεάζουν την καθημερινότητά του αλλά και τις προσλαμβάνουσές του. Θεωρώ όμως πως το στοιχείο της «τοπικότητας» μέσα από το design πρέπει να έχει τη θέση που του αρμόζει, ανάλογα όμως και πάντα με βάση το ζητούμενο και το περιεχόμενο. Αντιλαμβάνομαι το design ως μία ακόμη γλώσσα ή καλύτερα ως μια πλατφόρμα δημιουργίας εμπειριών και ίσως μια τέτοια ανάγκη επιβάλλει μια πιο εξωστρεφή τάση στη σκέψη. Αν, λοιπόν, για παράδειγμα η Θεσσαλονίκη επικοινωνούσε ένα παγκόσμιο Φεστιβάλ Κινηματογράφου έχοντας ως βασικό σημείο σχεδιαστικής αναφοράς στοιχεία που αποτυπώνουν, π.χ., το ιστορικό ύφος της πόλης και όχι το ίδιο το περιέχομενο, δηλαδή την έννοια του κινηματογράφου, τότε καλύτερα να μετονομαζόταν ο θεσμός σε Γραφείο Τουριστικής Προβολής Θεσσαλονίκης.

 

 

> > Λόγω των διαφορετικών τάσεων σχεδίασης όλα αυτά τα χρόνια, τι άλλαξε στο φετινό brief;
Αυτό που τέθηκε ξεκάθαρα από την αρχή ήταν η ανάγκη για τη δημιουργία μιας εξωστρεφούς οπτικής ταυτότητας και όχι απλά μόνο ο σχεδιασμός της αφίσας όπως είχαμε συνηθίσει μέχρι τώρα. Ως εκ τούτου, η κύρια αφίσα, για παράδειγμα αποτυπώνει τη φιλοσοφία της ταυτότητας, λειτουργώντας αυτόνομα αλλά ταυτόχρονα και ως μέρος του συνόλου.
> > Στην δουλειά σας είχατε απόλυτη ελευθερία ή είχατε παρεμβάσεις και υποδείξεις;
Η «απόλυτη ελευθερία» δεν είναι καλός οδηγός, όσο και αν ακούγεται ιδανική συνθήκη για έναν σχεδιαστή. Μου αρέσει να δουλεύω σε συνεργασία με τον πελάτη, ώστε να μεταφέρεται και να αξιοποιείται μέσα από αυτήν τη συνέργεια, η εμπειρία που έχει ο καθένας στο κομμάτι του. Στο συγκεκριμένο έργο είχα την τύχη να δουλέψω από κοντά τόσο με την διευθύντρια του Φεστιβάλ Elise Jalladeau όσο και με την Αννα Μηλώση που εργάζεται χρόνια στον θεσμό και έχει πολυ καλή γνώση και αντίληψη γύρω από τη σύγχρονη οπτική επικοινωνία. Θεωρώ πως η αμοιβαία εμπιστοσύνη του ενός προς τον άλλο ήταν ο καταλύτης για το τελικό αποτέλεσμα.

> Από την αρχική σας σκέψη υπήρξαν αποκλίσεις ως το τελικό αποτέλεσμα;
Υπήρξαν και άλλα προσχέδια, απορίφθηκε κάτι που θα θέλατε να υλοποιηθεί.
Η ιδέα υλοποιήθηκε σχεδόν αυτούσια όπως προτάθηκε στην πρώτη παρουσίαση, και λέω σχεδόν γιατί συνηθίζω στην πρώτη μου παρουσιάση να κάνω μια σχηματική αποτύπωση του concept και του σχεδιαστικού ύφους που το υπηρετεί και όχι το τελικό σχέδιο. Εκεί έγκειται και το κομμάτι της συνέργειας με τον πελάτη. Ως εκ τούτου, δεν υπήρξαν ακριβώς άλλα προσχέδια με την έννοια ενός διαφερετικού concept. Υπήρξαν όμως σίγουρα πολλές διαφορετικες σχεδιαστικές διατυπώσεις και συνθέσεις της βασικής ιδέας, όπως αυτή περιγράφεται ποιο πάνω. Η συνολική ταυτότητα ολοκληρώθηκε και βελτιώθηκε στις λεπτομέρειές της κατά τη διάρκεια των τελικών παραγωγών.

 

 

> > Θα θέλαμε να μας πείτε για την ομάδα σας και τον χρόνο υλοποίησης;
Τα τελευταία τρία χρόνια έχω υιοθετήσει ένα μοντέλο εργασίας κατά το οποίο δημιουργώ ομάδες έργου, επιλέγοντας να συνεργαστώ με αντίστοιχους free lance designers τόσο από την Ελλάδα όσο και από το εξωτερικό. Οι ομάδες αυτές δεν είναι ως επί το πλείστον πάντα σταθερές ως προς τα πρόσωπα που τις απαρτίζουν. Προκύπτουν με βάση τις ανάγκες και τα χαρακτηριστικά του κάθε έργου και βασίζονται σε συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και δυνατότητες που έχει ο κάθε σχεδιαστής. Στο συγκεκριμένο έργο επέλεξα να συνεργαστώ με τον Axel Peemoeller, που ζει στη Νέα Υόρκη και αποτελεί βασικό μου συνεργάτη σε αρκετά projects, καθώς και τον Γιάννη Φετάνη από την Αθήνα.

> >Τέλος, θα θέλαμε να μας αναφέρετε μία-δύο αφίσες από τα φεστιβάλ προηγούμενων ετών που σας άρεσαν…
Νομίζω ότι ξεχωρίζω κυρίως για συναισθηματικούς λόγους την αφίσα του Δημήτρη Θ. Αρβανίτη για το 39ο ΦΚΘ. Μόλις είχα γυρίσει από το εξωτερικό και θα έλεγα ότι στιγμάτισε την αντίληψή μου για το υψηλό επίπεδο σχεδιασμού που υιοθετούσαν οι οργανισμοί της πόλης της Θεσσαλονίκης εκείνη την περίοδο. Για αυτόν άλλωστε τον λόγο, η οπτική ταυτότητα του 19ου Φεστιβάλ Ντοκυμαντέρ Θεσσαλονίκης εμπνέεται από το «κίτρινο» του Δ. Θ. Αρβανίτη ως έναν μικρό προσωπικό φόρο τιμής. Επίσης, την αφίσα του 48ου ΦΚΘ των Bend για τη δύναμη της απλότητάς της, αλλά φυσικά και την αφίσα του 47ου Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, που είχαμε σχεδιάσει πριν από11 χρόνια παρέα με τον Δημήτρη Κολιαδήμα και τους Designers United.