Γράφει η Νατάσσα Παππά

Τι εργαλεία έχουμε για να προσχωρήσουμε στις γεμάτες πόλεις μας, αλλά και να παραμείνουμε ανοιχτοί σε αυτές; Δυστυχώς οι χάρτες και οι ταξιδιωτικοί οδηγοί δεν μπορούν να εκφράσουν αυτόν τον πλούτο στο έπακρό τους. Oπως γράφει και ο Phil Smith των Wrights & Sites «…οι χάρτες είναι στην ουσία ψέματα, γι’ αυτό και είναι χρήσιμοι, σου λένε μόνο αυτό που πιστεύουν ότι χρειάζεσαι να ξέρεις…» Ένα τρανταχτό και πετυχημένο παράδειγμα αυτού του ευεργετικού ψεύδους είναι ο χάρτης του μετρό του Λονδίνου που σχεδιάστηκε από τον Χάρι Μπεκ το 1931. Ο Μπεκ αποφάσισε –πρωτοποριακά για την εποχή του– να μην ακολουθήσει αυστηρά τον γεωγραφικό χάρτη, αλλά να αναπαραστήσει την τοπολογία των γραμμών και των σταθμών, χρησιμοποιώντας απλώς οριζόντιες γραμμές, κάθετες και γωνίες των 45 μοιρών, με αποτέλεσμα ένα σχηματικό σχέδιο. Τελικά όμως πρόκειται για χάρτη ή για διάγραμμα, όπως προτιμάει να το ονομάζει ο Erik Spiekermann; Σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, οι χάρτες υπάρχουν για να προσφέρουν κατευθύνσεις ή προτάσεις μέσα από ένα σύνολο προγραμματισμένων οδηγιών, έχοντας τον τελικό προορισμό ως κύριο στόχο. Η βασική επιλογή που δίνεται στον αναγνώστη είναι να διαλέξει μεταξύ αυτών των προκαθορισμένων στόχων. Τι πιο ειλικρινές λοιπόν από έναν χάρτη του μετρό, όπου στο μυαλό του μετακινούμενου πρόκειται απλώς για σύντομες «ευθείες» διαδρομές. Άμεση σύνδεση τελικών στόχων με την κατεύθυνση και το ενδιάμεσό τους να μην παίζει σημαντικό ρόλο. Η επιτυχία στον χάρτη του Μπεκ, ήταν ότι διάλεξε να δείξει μόνο τη σχετική πληροφορία που χρειάζονταν οι χρήστες, κάνοντας τον χάρτη πιο ευανάγνωστο και κατανοητό απ’ ό,τι θα ήταν μια ακριβής γεωγραφική απόδοση. Παρ’ όλα αυτά υπήρξαν προσπάθειες να προσθέσουν και αυτήν την παράμετρο στον σχεδιασμό, με τη μόνη που ίσως να το πετυχαίνει να είναι αυτή του Mark Noad το 2011, όπου προσθέτει γωνίες των 30 και 60 μοιρών, αντί των 45 του Μπεκ, μειώνοντας τις ακρότητες των γραμμών με αποτέλεσμα μια πιο συμπαγή εικόνα…

Περισσότερα στο gr No8 που κυκλοφορεί στα βιβλιοπωλεία